Yaklaşık üç yıldır öngörülemeyen seviyede güç düzeylerine dayanıklılık sağlamak üzere sistemlerin geliştirilmesi için kapalı olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, en sonunda bilimsel faaliyetlere kaldığı yerden başladı. Bugün tekrar çalıştırılan Hadron Çarpıştırıcısı, şimdi faaliyetine başlamasının üstünden saatler geçmişken bilim dünyasına yeni bir keşif sundu.
CERN’de (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) vazife yapan bilim insanları, birinci çalıştırmayla birlikte daha evvel görülmemiş üç egzotik parçacık keşfetti. Bu parçacıkların ikisi dört kuarktan oluşan tetrakuark, biriyse beş kuarktan oluşan pentakuark parçacıkları oldu. Yeni keşif, gözlemlenen maddeyi oluşturan ve şimdiye kadar bulunmuş temel parçacıkları ve bunların etkileşmesinde kıymetli rol oynayan üç temel kuvveti açıklayan ‘Standart Model’ kuramının doğruluğunu bir defa daha kanıtladı.
İnsanlık, yeni bir keşif çağına giriş yaptı
Yeni keşif, bilim beşerlerine nazaran Higgs bozonu kadar büyük olmasa da gelecek için değerli bir ipucu verdi. Bilim insanları, yeni keşfin Hadron Çarpıştırıcısı’nın daha evvel hiç görülmeyen lakin kozmosu oluşturan yapı taşlarından birini ortaya çıkarmaya çok yakın olduğuna inandıklarını aktardı.
Atomlardaki proton ve nötron üzere temel bileşikler üç kuarktan oluşurken, dört ve beşli kuark kombinasyonlarına rastlamak hayli azdır. Hatta bugüne kadar bu bileşiklerin farklı cinste parçacıklara bozunmadan evvel sadece bir anlığına var oldukları varsayılıyordu. Bilim beşerlerine nazaran yeni keşif, parçacıklar hakkındaki gizemin en fazla aydınlığa kavuştuğu 1950’li yıllardaki üzere bir vakit aralığında olduğumuzu gösteriyor.
Ayrıca bilim insanları, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nın mevcut çalışmasının karanlık unsur üzere gizemli fenomenlerin tabiatını açıklamak için Standart Model’in ötesine geçen fizik delillerini ortaya çıkaracağını umuyor. Bu tıp ispatlarla yeni atom altı parçacık dizilerine ve hatta evrenimizdeki öteki boyutlara işaretler bulunabileceği varsayım ediliyor.
Kuark nedir?
Temel parçacık ve hususun temel bileşenlerinden biri olan kuarklar, bir ortaya geldiklerinde ‘hadron’ olarak bilinen bileşik parçacıkları oluşturuyor. Büyük Hadron Çarpıştırıcısı da bu bileşik parçacıklarının en kararlılarından birisi olan protonları ışık suratına yakın bir hızda birbirleriyle çarpıştırıyor.
