Stres sizi motive mi eder yoksa yener mi? Araştırmacılar fare beyninde strese karşı başa çıkmak veya depresif olmayı öğreten bir grup nöron belirledi.
İnsanların %20si hayatının bir döneminde depresyonla mücadele etti. Bazıları yeni bir gayretle yenilenirken, bazıları umutsuzlukta felç oldu. Depresyona sebep olan nöronları tespit ederek yeni fare çalışması bize depresyonun nasıl geliştiğini anlatacak.
Daha önceki beyin görüntüleme araştırmaları gösterdi ki depresif insanlarda orta prefrontal korteks (Mpfc) bölgesi hiperaktif oluyor. Eylemlerimizi duygularımıza bağlayarak beyninin bu bölgesi duygu ve davranışlarımızı kontrol etmeye yardımcı. Cold Spring Harbor Laboratuvarı’ndan Bo Li başkanlığındaki bir ekip depresyonun artan aktiviteye mi bağlı olduğunu görmek istiyor yoksa değişiklik nöronların yan ürünü mü?
Araştırmacılar farelerde “Öğrenilmiş çaresizlik” olarak bilinen bir depresyonu kullanıyor. Ayağa rastgele verilen şoklarda farenin nasıl tepki verdiğine bakılır: bazı fareler öngöremedikleri sarsıntıları önlemek için çabalamaya devam ederler, bazıları ise vazgeçip bir kenarda oturup kaçmaya bile çalışmıyorlar. Bu çaresiz davranış, klinik tedavi uzmanların depresif kişilerde görmeye alışkın oldukları durum; zor bir durumu önlemek veya düzeltmek için harekete geçmekteki yetersizlik diyor Lı Whashington Postta.
Daha önceden strese sebep nöronları belirlemiş olmalarına rağmen (üsteki resim) ekip fare beynindeki (Mpfc) bölgesinde strese bağlı bir hiperaktivite olduğunu tespit ettiler, aynı nöronlar tekrarlayan stresli şoklara hedef olmayan “ESNEK” farelerde zayıfladı.
Daha sonra, kimyasal genetik kullanılarak suni olarak kendi MPFC artıran, depresif farelerde bulunan nöronal koşulları taklit etmek için fareler tasarlanmıştır. “Sonuçlar dikkat çekici idi,” açıklıyor Li bir haber bülteninde. “Bir zamanlar güçlü ve esnek olan fareler depresyonun tüm klasik işaretlerini göstererek çaresiz oldular.”
Ekip şimdi Mpfc nöronların depresif farelerde nasıl hiperaktif hale geldiklerini araştırıyor. Çalışmalarının derin beyin uyarısını daha iyi hedef alarak özellikli nöronların aktivitesini bastırır diye umut ediyorlar.
Çalışmaları geçen ay Neuroscience Dergisi’nde yayımlandı.
Janet Fang
