Kanser tedavisi denildiğinde akla birinci gelen şeylerden biri de ani saç dökülmesidir. Aslında saçı döken şey kemoterapinin ta kendisidir. Pekala kemoterapi nasıl oluyor da “alopesi” ismi verilen bu saç dökülmesi cinsini açığa çıkarıyor?
Medikal onkolojinin önde gelen alanlarından biri olan kemoterapi, farklı emellere hizmet edebilir; hastalığın semptomlarını hafifletmek, hastanın ömür mühletini uzatmak yahut hastalıktan büsbütün kurtulmaya yönelik olabilir. Bu, kanserin tipine ve hastanın durumuna nazaran değişir.
Kemoterapi tedavisi alan hastaların saçları neden dökülür?
Kemoterapide farklı teknikler uygulanabilir. Yaygın tekniklerden biri olan sistemik terapide hastalara damar yolu ile ilaç ve kimyasal bileşenler verilir. Bazen sistemik tedaviye ek olarak ameliyat, radyasyon yahut sistemik hipertermi tedavisi de kullanılabilir.
Kanseri önlemeye çalışan ilaçların ve tedavilerin çeşitli yan tesirleri vardır. Saç dökülmesi, bu yan tesirlerin en bariz olanlarından biridir. Kemoterapi tedavisi başladıktan 2-4 hafta sonra saçlar dökülür. Dökülme bazen yavaş yavaş olsa da bazen apansız süratli bir biçimde meydana gelebilir.
Bu ilaçlar neden saçları tesirler?
Kanserli hücreler, bedende süratli bir biçimde yayılır. Kanser ilaçları bunu bildiği için hızla büyüyen hücrelere saldırır. Lakin hangi hücrenin kanserli hangi hücrenin sağlıklı olduğunu ayırt edemez.
Bu nedenle, saç üretmekten sorumlu olan ve süratli büyümesiyle bilinen saç folikülünün hücreleri de bu ilaçlardan nasibini alır. İlaçlar bazen yalnızca saçları etkilerken bazen de kirpik, kıl, tüy üzere öteki beden kıllarını da etkileyebilir.
Dökülmenin derecesi, hastanın durumuna ve ilaçların çeşidine nazaran değişebilir. Adriamisin üzere ilaçlar, birkaç haftada hastanın kaş ve kirpiklerini de kaybetmesine neden olabilir. Taksol üzere ilaçlar ise bedenin genelini tesirler.
Kemoterapi öncesinde ve tedavi sırasında saç derisine minoksidil uygulanarak saç dökülmesinin önüne geçilebiliyor lakin her vakit işe yaradığı söylenemez.
Saçlar kemoterapi bittikten 2-3 ay sonra yeniden uzamaya başlar. Bu dökülme süreksiz bir yan tesirdir. Saçlar birinci çıktığında daha düz yahut kıvırcık olabilir, rengi farklı olabilir lakin daha sonra eski haline dönecektir.
Kemoterapiden farklı bir tedavi prosedürü olan akıllı ilaç kullanımında ilaçlar direkt kanserli hücreleri maksat alır. Bu ilaçların, kanser hücreleri üzerinde öldürücü olmaktan çok bölünme ve çoğalmalarını engelleme üzere farklılıkları vardır. Akıllı ilacın, tesirleri tarafından bir adım daha ileride olduğu söylenebilir.
