Essex Üniversitesinin araştırmacıları, HaemO2 olarak adlandırılan sentetik biyoloji projesinde evrensel yapay kan geliştirmekte ve eğer başarılı olursa kan türüne bakılmadan, ihtiyacı olan her hastaya verilebilecek bir kan üzerinde çalışıyorlar.
Dünya çapında kan bağışı yapanların sayısı giderek azaldığı için, kan yerine geçecek ürün kısa zamanda ameliyatlarda ve travma sonrasında kullanılmak amacıyla hastanelere çok gerekli olacak. Özellikle nadir bulunan kan taşıyan insanlar uygun donör bulmak için mücadele veriyor. Tek tip herkese uygun kan bu sorunu çözecektir. Ayrıca yapay kan viral enfeksiyonları tarama ihtiyacını ortadan kaldırıyor ve doğal afetlerden sonra ihtiyaç duyulan temiz, kullanılabilir kanı karşılıyor.
Profesör Chris Cooper tarafından yönetilen HaemO2, bir hemoglobin temelli oksijen taşıyıcısı (HBOC) kullanarak güvenli ve etkili bir kan alternatif üretmeyi hedeflemektedir. Hemoglobin vücudun geri kalanına akciğerlerden oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinde bulunan demir-ihtiva eden bir proteindir. Bilim adamları daha önce bu amaç için bir HBOC tasarımI çalışmış olsalar da, daha önceki çabalar kırmızı kan hücrelerinin dışında kalan heme demirin yüksek reaktif doğası yüzünden suya düşmüştür.
Bu sorunu çözmek için, HaemO2, hücre dışı hemoglobininde üretilen demir ve zararlı serbest radikalleri detoksifiye edecek hemoglobin varyantları üzerinde çalışıyor. Takım başarılı olursa, elde edilen kan oda sıcaklığında saklanabilir ve son derece müthiş yararlı, en fazla iki yıllık bir raf ömrüne sahip olacaktır.
“Transfüzyonlara dâhil bazı problemlerin üstesinden gelebileceğiz, kan grubu sorunu kalmayacak ve uzun raf ömrü sayesinde kanı büyük felaketler, ambulanslar ve uzak, zor ulaşılabilen yerler için stoklayabileceğiz” diyor Profesör Cooper bir haber bülteninde. “Ayrıca rutin kan transfüzyonları da destekleyebileceğiz”
HaemO2 1.5 milyon pound(2.5 milyon$) değerinde bir fonla ödüllendirilmiştir. Takım bunun projeyi ticaretleşmesi yolunda bir adım daha ilerleteceklerine inanıyor. Rusya gibi başka ülkelerde yapay kan bulunuyor olsa da, Amerika ve İngiltere de henüz lisanslı değiller.
Justine Alford
