Uzay müşahede teknolojilerinin gelişmesiyle uzaya dair yapılan değerli keşiflerin sayısı arttı. Artık Güneş Sistemi dışında sıra dışı bir gezegen keşfedildiğinde buna artık çok şaşırmıyoruz. Yeniden de yeni gelişmelere göz atmak ziyadesiyle heyecan verici…
Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni Jupiter’in bir “gezegen katili” olduğuna dair deliller, Samanyolu merkezindeki spiral cismin keşfi ve etrafındaki gezegenleri yok eden bir yıldız yalnızca son 24 saatte duyurulan gelişmeler arasında yer alıyor.
1. Tarihte birinci kere, bir yıldızın etrafındaki gezegenleri yok ettiği anlar kayıtlara geçti:
Eğer yıldızımız Güneş, olur da bir gün ölürse etrafındaki gezegenlere ne olur? Cevap kolay, paramparça…. Lakin bu parçalanma, Güneş’in yaklaşık 8 katı kadar ağır bir kütleye sahip beyaz cüceler kelam konusu olduğunda yalnızca dev kayaların kum tanelerine dönüşmesi biçiminde değil, kimyasal olarak da gerçekleşiyor.
Dünya’dan 86 ışık yılı uzaklıktaki G238-44 kod isimli yıldız, şu an bahsettiğimiz o patlama evresinde. Bu o denli bir patlama ki etrafındaki gezegenleri vahşice katleden, yutan, onların materyallerini soğuran bir yapıya sahip. Bilmeyenler için hatırlatalım bir beyaz cüce yıldızı mevt patlamasını gerçekleştirmeden önce büyüyor, genişliyor ve bu sırada yakın etrafındaki gök cisimlerini yok ediyor. Ayrıyeten bu olay “patlama” dediğimizde akla birinci gelen anlık bir olay biçiminde değil, astronomik boyutlarda olduğu için bizim vakit algımıza nazaran epey yavaş gerçekleşiyor.
Yukarıdaki bilimsel bilgilere nazaran oluşturulan bir diyagram. Soldaki beyaz cücenin etrafındaki asteroid neslini soğuruyor:
Elbette sıra gördüğünüz öteki gezegenlere de gelecek. Keşfi yapan astronomlara nazaran hem yakın hem de uzak aralardaki cisimleri, materyalleri soğuran bir beyaz cüce yıldız tarihte birinci kere gözlemleniyor. Yıldızın etrafında soğurabileceği tüm gereçler bittiğinde kırmızı bir deve dönüşecek ve beklenen son, büyük bir gürültüyle gerçekleşecek. Yıldızımız Güneş için de bu sürecin birkaç milyar yıl içerisinde gerçekleşmesi ve Mars’ı yutacak kadar büyük bir deve dönüşmesi bekleniyor.
2. Etrafındaki gezegenleri yutan tek şey üstteki yıldız değil, Jupiter’in geçmişte işlediği cürümler da gün yüzüne çıktı:
Jupiter, bildiğiniz üzere gazların ağırlaşmış halinden oluşan bir gezegen. Hatta o denli ki içerisinde 8 adet Dünya sığabilecek kadar büyük fırtınaların olduğu atmosferinin altında bir yeryüzü var mı yok mu, şimdi bilmiyoruz. Bir öteki deyişle bu dev gezegeni cam kürenin içerisine hapsedilmiş ağır gazlar olarak da düşünebiliriz.
Nitekim boyutu sebebiyle sahip olduğu yüksek çekim gücü sonucunda, etrafında şu an varlığı kesin olarak tespit edilmiş 16 uydu var. Bu uydulardan kimileri Mars ve Dünya kadar büyük, yani neredeyse gezegen boyutundalar. Lakin daha evvelce bu gezegen-uydulardan daha fazlası olduğu da biliniyor. Pekala onlara ne oldu, neden yok oldular?
Yeni bulgulara nazaran Jupiter, giderek genişlerken etrafındaki “bebek” gezegenleri yok ediyor, yutuyor. Hatta araştırma kapsamında birinci kere, bu gezegenlerin kalıntılarına da rastlandı. Jupiter, sahip olduğu yapı nedeniyle Güneş Sistemi’nin en gizemli gezegeni olmaya devam edecek üzere görünüyor.
3. Samanyolu’nun merkezinde dönen tuhaf bir cisim keşfedildi: Galaksinin merkezinde bir “galaksi” mi var?
Samanyolu’nun merkezini gözlemleyen astonomlar, bir yıldızın etrafında, spiral formunda tuhaf bir yapı keşfettiler. Galaksinin çok ağır merkezine yakın, Dünya’dan yaklaşık 26.000 ışık yılı uzaklıktaki bu yapının genç bir yıldız olduğu biliniyor. Yıldızın etrafındaki gaz ve toz bulutunun çapı, Dünya ve Güneş ortasındaki aralığın de yaklaşık 4000 katı olarak kayıtlara geçti.
Bulgulara nazaran bu biçim disklere sahip yıldız yapıları, kozmosta hayli yaygın görülüyor. Etraflarındaki gaz ve toz bulutu da oluşumun genç bir yıldız olduğunu gösteriyor. Lakin galaksimizin merkezine yakın olan kelam konusu bu yeni keşfedilen cisim, epey tehlikeli bir bölgede yer alıyor. Hatta o denli ki araştırmacılar, çekim gücünün son derece şiddetli olduğu bu türlü bir bölgede cismin nasıl oluştuğunu merak ediyorlar.
Uzaya dair şimdiki gelişmeleri, bilimsel araştırmaları ve sonuçları aktarmaya devam edeceğiz.