Kara Delikler, Süratli Döndüğünde Yeni Özellikler Kazanabilir

kara-delikler-suratli-dondugunde-yeni-ozellikler-kazanabilir-tePySjdg.jpg

Genel görelilik, son derece karmaşık bir matematiksel teoridir lakin kara delikler için tarifi epeyce kolaydır. Sabit bir kara delik, sırf üç özelliğiyle tanımlanabilir: Kütlesi, elektrik yükü ve dönüşü. Kara delikler yük biriktiremediği içinse uygulamada sadece iki özelliğe bakmak gerekiyor. Yani, bir kara deliğin kütlesini ve dönüşünü biliyorsanız onun hakkında bilinmesi gereken her şeyi bilebilirsiniz.

Bu özellik, tüysüz teoremi (no-hair theorem) ile özetlenir. Spesifik olarak teorem, unsurun bir kara deliğe düştüğü vakit geriye kalan tek özelliğinin kütle olduğunu ileri sürer. Genel görelilik kelam konusu olduğunda ise kütle, kütledir. Yeniden de her durumda bir kara deliğin olay ufku, hiçbir ekstra özellik olmaksızın harika halde pürüzsüzdür.

Kuantum teorisine nazaran bilgi asla yok edilemez:

3d495902ece84f612c2852b580e90badbbf439aa

Tüm öngörü gücüne karşın genel göreliliğin kuantum teorisi ile bir sorunu vardır ve bu bilhassa kara delikler için geçerlidir. Tüysüz teoremi doğruysa bir objenin içinde tutulan bilgi, olay ufkunu geçtiğinde yok edilir. Kuantum teorisi ise bilginin asla yok edilemeyeceğini söylüyor. Hasebiyle geçerli yerçekimi teorisi, kuantumun geçerli teorisi ile çelişir. Bu da ateşten set paradoksu üzere sıkıntıların ortaya çıkmasına neden olur.

Bu çelişkiyi çözmek için göreliliğe uzantıları içeren birtakım teoriler önerildi ama standart görelilik ile bu değiştirilmiş teoriler ortasındaki fark, sadece çok durumlarda görülebiliyor ve gözlemsel olarak çalışmayı zorlaştırıyor. Fakat Physical Review’de yayımlanan yeni bir makale, mevzuya yeni bir bakış açısı sunuyor.

Gereğince süratli dönerse kara delikler yeni özellikler kazanabilir:

94807447949940a379d8bd0336eaea15e207857f

Bir oda içindeki sıcaklık, bir skaler alan örneğidir.

Birçok değiştirilmiş görelilik teorisinin, standart teoride görülmeyen fazladan bir parametresi vardır. Kütlesiz skaler alan olarak bilinen ise Einstein’ın modelinin kuantum teorisi ile çelişmeyen bir biçimde ilişki kurmasına müsaade veriyor.

Bu yeni çalışmada grup, bu türlü bir skaler alanın bir kara deliğin dönüşüne nasıl bağlandığını inceledi. Sonuç olarak düşük dönüşlerde, değiştirilmiş bir kara deliğin standart modelden ayırt edilemez olduğunu lakin yüksek dönüşlerde skaler alanın bir kara deliğin ekstra özelliklere sahip olmasına müsaade verdiğini buldular. Bir öteki deyişle bu alternatif modellerde süratli dönen karadeliklerin tüyleri, yani öteki bir skaler alanı ya da alanları olabilir.

Dönen kara deliklerin bu tarafları sadece olay ufkunun yakınlarında görülebilir lakin tıpkı vakitte ikili kara delikleri de tesirler. Müelliflerin da işaret ettiğini üzere gelecekteki kütleçekim dalga gözlemevleri, genel göreliliğe bir alternatifin geçerli olup olmadığını belirlemek için süratli dönen kara delikleri kullanabilir.

Einstein’ın genel görelilik teorisi, şimdiye dek karşısına çıkan tüm gözlemsel zorlukları aştı lakin muhtemelen kainatın en uç noktalarında çökecek. Bunun üzere araştırmalar ise gelecek bir sonraki yeni teoriyi nasıl bulacağımızı gösteriyor.

Yazı dolaşımı

Mobil sürümden çık