Uzun vadeli uzay vazifelerini mümkün kılmak ismine astronotların kendi besinlerini yetiştirebilmeleri büyük ehemmiyet arz ediyor. Bu kapsamda Uluslararası Uzay İstasyonunda (ISS) bitki yetiştirmeye yönelik bir dizi çalışma yürütülüyor. Uzay istasyonunda son devirde kurulan topraksız üretim metodu ise epey dikkat cazibeli.
Astronotlar XROOTS’un birinci mahsüllerini aldı
ISS’de daha evvel de NASA tarafından uzayda bitki yetiştirme tarafında çalışmalar yapıldı. Bu sistemlerde bitkilerin büyümesi için tipik olarak toprak ve kil gibisi materyaller kullanılmıştı. Fakat yeni XROOTS sistemi ise hiçbir biçimde toprak ve gibisi ortamlara muhtaçlık duymuyor.
Sadece su ve havaya muhtaçlık duyan bu sistem astronotlar için de önemli bir kolaylık sağlıyor. Zira toprak ve gibisi gereçlerden oluşturulan bitki yetiştirme ortamı karışık ve bakımı sıkıntı olabiliyor. Bunun yanı sıra toprağın potansiyel olarak bitki ve astronot sıhhatini berbat etkileyebileceği belirtiliyor.
Our #XROOTS system using aeroponic/hydroponic techniques for plant microgravity research, is scheduled to launch today aboard a Northrop Grumman Antares rocket to the #ISS at 12:39 pm EST, from #NASA's Wallops Flight Facility in Wallops Island, Virginia.https://t.co/txhRhBV5CY pic.twitter.com/XUlEqpFNoI
— Sierra Space (@SierraSpaceCo) February 19, 2022
XROOTS sistemi, bu yıl Şubat ayında ISS’ye ulaştı. Uzay istasyonun Veggie sistemine entegre edilen XROOTS ilk mahsüllerini de vermeye başlamış durumda. Bu hafta astronot Jessica Watkins, 24 Haziran Cuma günü XROOTS’tan turp ve mizuna bitkilerini toplamaya başladı.
XROOTS sistemi topraksız bitki yetiştirmek için çeşitli seçeneklere sahip. Hava bazlı ve su bazlı sistemler için tıpkı anda kullanılabilecek birden fazla oda sunuyor. Donanım birebir vakitte kökler de dahil olmak üzere bitkilerin izleyen kameralara da sahip. Bu sayede araştırmacılar bitkilerin gelişim süreçlerini de ayrıntılı olarak izleyebiliyor.
Benzer sistemler dünya üzerinde de kullanılıyor. Lakin bu sistemleri uzayda kullanmak birçok zorluğu da beraberinde getiriyor. Bu zorlukların başında ise yerçekimi badiresi geliyor. Yerçekiminin olmadığı ortamlarda bitkiler farklı biçimlerde büyüyebilir. Bunun önüne geçmek için ise güçlü ışıklandırma sistemlerine yer veriliyor. Havalandırma sistemi de bir öbür zorluk olarak öne çıkıyor.
XROOTS sistemi 6 ay boyunca test edilecek. Bu süreçte farklı bitkilerin gelişim süreci izlenecek ve bilgiler toplanacak. Uzayda daha uzun vakit geçirmek ismine bitki yetiştirmek hayli değerli. Pekala siz uzayda bitki yetiştirme hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi yorumlar kısmında bizimle paylaşabilirsiniz.