Çok eski çağlarda yaşadığını bildiğimiz dinozorların büyüklükleri, neden yok oldukları, ne kadar yaşadıkları gibi sorular her vakit merak uyandırmıştır.
Bu yazımızda ise bambaşka bir soru işaretini akıllardan sileceğiz. Yapılan arkeolojik çalışmalarla her geçen gün daha fazla bilgi sahibi olduğumuz dinozorlar, ülkemizde hiç yaşadı mı? Buyurun, inceleyelim.
Jeoloji yahut bilinen öteki ismiyle yer biliminde temel alınan Palinspastik haritaya bir göz atalım.
Palinspastik harita aslında paleocoğrafya dediğimiz çok eski çağlarda tektonizma gerçekleşmeden evvelki Dünya’nın haritasıdır. Dinozorların var olmaya başladığı devirde yani yaklaşık 245 milyon yıl evvel Triyasik Devir diye isimlendirilen vakit diliminde, şu an Dünya haritasında gördüğümüz kıtaların bu haliyle bulunmadığını biliyoruz.
Asya, Avrupa, Afrika üzere kıtaların birleşik bir halde olduğunu ve “Pangea” diye isimlendirildiğini, Pangea’nın etrafında ise Hint, Büyük, Pasifik üzere modüllere bölünmemiş “Panthalassa” denilen tek bir okyanus bulunduğunu da coğrafya derslerinden hatırlıyoruz.
Dinozorların kuşağı tükendiğinde Dünya ne durumdaydı?
Bundan ortalama 245 milyon evvel ortaya çıkan dinozorlar, 66 milyon yıl evvel yani Geç Kretase Dönemi’nde yok olmaya başlamıştır. Yaklaşık 179 milyon yıllık bir serüvene sahip olan dinozorların kuşağının tükenmeye başladığı o çağlar, Dünya haritasının bugünkü halini almaya başladığı vakitler olarak kabul edilir.
Bahsettiğimiz Geç Kretase Dönemi’nde bir dizi adadan meydana gelen Anadolu’nun büyük çoğunluğu sular altındaydı. Evet, dinozorların şimdi neslinin tükenmeye başladığı son periyotlarda ülkemizde karasal alanlar oluşmaya başlamıştı fakat dinozorların bu topraklarda yaşayamamasının birtakım sebepleri vardı.
Dinozorlar ülkemizde neden hayatlarına devam edemedi?
Anadolu coğrafyası her ne kadar dinozorların yaşadıkları son periyotta karasal bölgelere sahip olsa da Geç Kretase Dönem’de dinozorların beslenebilmesi için Anadolu verimli kurallara sahip değildi.
Yalnızca besin bulma düşüncesi değil karasal ulaşım da bir oldukça zordu. Besin ıstırabı, hayat şartlarının uygun olmaması üzere sebeplerden dolayı Anadolu coğrafyasında dinozor izlerine rastlamanın neredeyse imkansız olduğunu söyleyebiliriz.
23 yıl evvel Kastamonu’da bulunan fosil, bir dinozora mı aitti?
1999 yılında Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cemal Tunoğlu’nun 70 milyon yıllık bir fosil bulmasıyla akıllarda büyük bir soru işareti oluşmuştu. Sanki bu fosil Anadolu topraklarında yaşamış bir dinozora mı aitti?
Kastamonu’daki Beyefendiler Barajı civarında keşfedilen, büyüklüğüyle herkesi şaşırtan ve heyecanlandıran dinozora emsal bu fosilin karada değil suda yaşayan bir deniz sürüngeni olduğu ortaya çıkmıştı.
Sonuç olarak; dinozorların yaşadığı çağlarda ülkemizin dev su modüllerinden oluştuğu ve bugünkü haline gelmesinin uzun bir vakit aldığı düşünülürse yaşadığımız topraklarda dinozorlardan kalıntılar bulunmaması son derece doğaldır.
Kaynaklar: TÜBİTAK, INDEPENDENT